بررسی بیوسیستماتیکی جمعیت‌های گونه Bufotes variabilis (Pallas, 1769) در مناطقی از شرق و شمال شرق استان خوزستان بر اساس داده‌های ریخت‌سنجی و کروموزومی

چکیده وزغ متغیر (Bufotes variabilis) از اعضای کمپلکس وزغ سبز (Bufotes viridis) است و در خانواده Bufonidae قرار دارد. با وجود این‌که این گونه در نیمه غربی ایران پراکنش وسیع دارد، اما مطالعات اندکی بر روی جمعیت‌های مختلف این گونه در کشور و به‌ویژه در استان خوزستان صورت گرفته است. نمونه‌برداری‌ها در تیرماه 1395 آغاز و در شهریور ماه 1396 به پایان رسید. در مجموع 59 وزغ از مناطق مختلف بهبهان، مسجدسلیمان و دهدز جمع‌آوری شد و مورد مطالعه کروموزمی و ریخت‌سنجی قرار گرفتند. آزمون آنالیز واریانس (Anova) جدایی بین جمعیت‌ها را در 11 صفت تأیید می­کند. نتایج آزمون t-test نشان داد که دی‌مورفیسم جنسی در جمعیت‌های مورد مطالعه وجود ندارد. نتایج تحلیل ممیزی منجر به استخراج دو تابع معنی‌دار شد. طبق نمودار پراکنش افراد و مرکز گروه­ها، بر اساس تابع اول نمونه‌های بهبهان تا حدودی از نمونه‌های دو منطقه دیگر جدا می‌شود و بر اساس تابع دوم نمونه‌های مسجد سلیمان تا حدود زیادی از نمونه‌های دو منطقه دیگر جدا می‌شود. در مجموع 8/89 درصد نمونه‌ها در گروه خود قرار گرفتند. در مطالعه کاریولوژی، همه نمونه‌ها دیپلوئید و 2n=22 بودند. در همه وزغ‌های مورد مطالعه کروموزوم­ها در دو گروه قرار می‌گیرند. گروه اول شامل 6 جفت کروموزوم بزرگ و گروه دوم شامل 5 جفت کروموزوم کوچک می‌باشند. در همه نمونه‌های سه منطقه یادشده 8 جفت از کروموزوم­ها، متاسانتریک و 3 جفت ساب متاسانتریک هستند. چنین الگوی کاریوتایپی در بسیاری از گونه‌های جنس Bufotes گزارش شده است.